(Foto’s) Meer dan 100 belangstellenden waren zondagmiddag afgekomen op de nieuwe erfgoedtocht van de werkgroep van de Dorpsraad Stramproy.
Tijdens de wandeling werden een hele reeks nagenoeg vergeten plekken aan de rand van het dorp Rooj, Molenbeersel en Haler aangedaan. Bijzondere plaatsen die in het verleden van grote betekenis waren voor de gemeenschap van het grensdorp zoals een vluchtschans, de galg, het ´Meulendaal´ en het Blokven waar het vlas voor het linnen werd geroot. Maar ook ´Donnersweijer: een voormalige visvijver van de burgemeester, een aantal jaren geleden ontdekt door de bever.
Tijdens deze erfgoedtochten gaat een werkgroep van de Dorpsraad in op de staat en het verhaal van het grenslandschap. Aan de hand van grensgevallen, kleine miniatuurgeschiedenissen komt het verhaal aan de orde van de armoede en gemeenschapszin. Het harde werken in dit landschap van zand en ooit immense moerassen. Het is het verhaal van voedsel, geloof, hoop en verbindingen met de rest van de wereld. Van een oude postbaan naar Keulen waarover mensen van heinde en verre kwamen om hier hun geluk te beproeven.
Over de eeuwenlange handel en wandel van teuten langs velden en wegen. Over de angst en wanhoop wanneer ronddolende legertroepen op zoek was naar een winterkwartier. En de dagelijkse sprokkel en nachtelijke smokkel naar en langs de grens. Door mannen die bij nacht en ontij er op uit trokken om geld te verdienen aan de smokkel van biggen en kinderen die al vroeg geleerd werd hoe ze ongezien de grens konden oversteken. Ook het verhaal van de Dodendraad, de dodelijke Duitse grensversperring uit de Eerste wereldoorlog kwam, net als de jongste ontginningen in het begin van de 20ste eeuw uitgebreid aan bod.
Maar de verhalenvertellers gingen ook in op de sterke groei van het boerendorp Stramproy in de jaren vijftig en zestig. Het aantal inwoners in het dorp verdubbelde in twintig jaar tijd tot 4200. Er kwamen verharde wegen en plantsoenen waar voorheen akkers waren. Met nieuwe woonwijken en voorzieningen. Er werd gehakt en gezaagd. Zandwegen verhard met puin. Silo´s bij de boerderijen. Sloten werden verdiept of gedempt. De bijzondere afwisseling, waar Stramproy, ‘de Parel van Limburg’ tot in de jaren zestig zo om bekend was nam af.
Opvallend ook de enorme teruggang in kleur in het boerenland, de aantallen bomen en houtwallen. Overal tussen en rond de huizen vroeger nog opgaande bomen. Fruit, eiken, beuken en lindes. Oud en jong. Hoog en groot. De bomen bepaalden niet alleen het aanzicht maar ook het klimaat in het dorp. Op het landgoed De Sjans staan nog een tiental monumentale eiken die het dorp te danken heeft aan de visie van de jonggestorven boer Louike Arits. Deze boerenzoon had aan het eind van de 19de eeuw de gewoonte om waar hij maar kon eiken aan te planten.
Bekijk een bijdrage van Gert van Elk.
[nggallery id=’6375′]
