Bij werkzaamheden op de Markt voor het plaatsen van nieuwe bomen is eind oktober 2016 een waterput aangetroffen. Uit cultuurhistorisch bronnenonderzoek blijkt dat deze put dateert uit het midden van de 16e eeuw. Het betreft zeer waarschijnlijk de stadswaterput van Weert. Uit onderzoek blijkt tevens een relatie met de wordingsgeschiedenis van de stad én met de Van Horne dynastie.
Link met Van Horne-dynastie
De waterput is onderdeel van het historische verhaal over de ontwikkeling en stadswording van Weert vanaf de 14e eeuw en de rol die de Van Horne-dynastie daarin gespeeld heeft tot en met de onthoofding van Philips van Horne in 1568. De stadswaterput versterkt het historische karakter van Weert, hij ligt op de historische markt met aan de ene kant de monumentale Martinuskerk en aan de andere kant het middeleeuwse stadhuis. Er ontstaat een historische driehoek die onze markt completeert. De gemeente wil daarom de put op hedendaagse wijze weer zichtbaar maken om zo de geschiedenis van Weert te accentueren.
Motie van de gemeenteraad
In de raadsvergadering van 2 november 2016 heeft de gemeenteraad unaniem een motie aangenomen waarin het college van B&W werd opgedragen om samen met het Centrummanagement te bezien op welke manier de put in de historische route kan worden opgenomen en zichtbaar kan worden gemaakt voor Weertenaren en bezoekers van het historisch centrum.
Een van de ambities is om de ‘Golden Mile’ weer op de kaart te zetten en het verhaal van de historie te vertellen door middel van stadsgidsen en een wandelroute met informatie. Ook met inrichtingselementen in de openbare ruimte kan aangesloten worden op het historische karakter (het ‘zichtbaar’ maken van de waterput).
Gesprekken
Met diverse belanghebbenden zijn er gesprekken gevoerd. De uitbater van diverse horecazaken aan de Markt heeft vergunning voor een terras op de locatie van de gevonden put. Hij heeft aangegeven bezwaren te hebben tegen het fysiek zichtbaar maken van de waterput op de huidige locatie. Zijn belangrijkste argument is verstoring van het terras. Dit is nu zorgvuldig vormgegeven en zodanig ingeperkt dat de routes naar de Beekstraat, Hegstraat en Hoogstraat vrij blijven. De locatie van de parasols is hierop aangepast.
Midden op dit terras een put herbouwen verstoort het geheel. Daarbij moeten er in dat geval 8 tafels met 32 stoelen wijken wat een flinke omzetderving betekent. Deze tafels compenseren op een andere plek is lastig omdat de loopafstand vanaf de keuken dan te groot wordt.
Naast de gesprekken met Centrummanagement en de betrokken ondernemer zijn er ook gesprekken gevoerd met overige stakeholders: de Commissie Cultuurhistorie, een afvaardiging van de BOB en de kwartiermaker van het museum. De Commissie Cultuurhistorie ziet het liefst een replica van de waterput op de originele locatie omdat dan een archeologisch onderzoek noodzakelijk is. Een reconstructie van de natuurstenen putopstand met wapensteen zorgt volgens de Commissie voor een optimale belevingswaarde.
De mening van de voorzitter van de BOB staat hier haaks op. Omdat ze niet exact weten hoe de put er vroeger bovengronds uitzag is hij van mening dat bij het opmetselen van de ondergrondse waterput tot boven maaiveld sprake zou zijn van een replica, zonder historische waarde.
De kwartiermaker van het museum ziet graag de drie historische elementen op de Markt, te weten het museum, de Martinuskerk en de stadswaterput als één eenheid verteld en/of gevisualiseerd in een vorm die de mensen heden ten dage aanspreekt.
Terug zal tegel
In samenspraak met verschillende stakeholders is bekeken op welke manier de waterput in de historische route kan worden opgenomen en zichtbaar worden gemaakt. Er werd gedacht aan een interactieve digitale zuil en informatie via een App via de Archeo Route Weert. Echter is een interactieve zuil vandalismegevoelig en daarom wordt er gekozen met een tegel met daarop informatie die leidt naar de App.
Kosten
Het college van B&W vraagt de gemeenteraad om een bedrag van € 30.500,- beschikbaar te stellen voor het plaatsen van een stalen tegel, een markeringsrand, het aanbrengen van een definitieve fundering en het eindrapport van de archeologische begeleiding. Tijdens het plaatsen van de nieuwe bomen is de fundering nog niet definitief aangebracht omdat destijds niet bekend was hoe de exacte invulling van de locatie eruit zou gaan zien. Daarom moet de fundering nu alsnog worden aangepakt.
