De overheid heeft de coronamaatregelen versoepeld. Geschied- en Oudheidkundige kring De Aldenborgh uit Weert vindt het daarom verantwoord om haar activiteiten weer op te starten, na bijna 4 maanden gedwongen inactiviteit.
De Aldenborgh organiseert op 7 februari a.s. de lezing “750 jaar Joods leven in Roermond en Midden-Limburg” door mr. dr. Hein van der Bruggen.
De heer Hein van der Bruggen uit Roermond, een goede bekende van de Aldenborgh, heeft zich bereid verklaard om in Weert een lezing over een zeer interessant onderwerp te willen verzorgen. Hein van der Bruggen, voormalig advocaat, is altijd zeer gefascineerd door het Joodse verleden in Limburg. Dat heeft geresulteerd in een proefschrift dat hij op 28 oktober 2021 met succes aan de universiteit Leiden verdedigd heeft en dat hem de doctorstitel heeft opgeleverd. In de lezing zal hij de aanwezigen een beeld schetsen van 750 jaar Joods leven in Roermond en Midden-Limburg.
Joden in Roermond en Midden-Limburg
In Roermond en Midden-Limburg hebben nooit spectaculair veel Joden gewoond. Toch hebben de stad en haar omgeving al vroeg contacten met Joden gehad en zijn er Joodse inwoners geweest. De geschiedenis van hun verblijf in deze regio tijdens de middeleeuwen en de vroegmoderne tijd is echter slechts fragmentarisch bekend. Toch is er sprake van een zekere continuïteit, zelfs in de periode van ruim twee eeuwen waarin het Joden verboden was in de stad te verblijven, anders dan een beperkt aantal uren. Pas na de komst van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in 1815 kwamen er voor het eerst grotere groepen Joden voor langere tijd of zelfs definitief in de stad wonen.
De opkomst van het nationalisme en antisemitisme
De 19e eeuw is de eeuw van het opkomend nationalisme en het antisemitisme. Het anti-judaïsme van de Europese christelijke wereld ging, nadat de Joden tijdens de Franse Revolutie gelijke burgerrechten hadden verkregen, in veel landen over in een fellere vorm van Jodenhaat, antisemitisme. De katholieke kerk heeft daarbij een betreurenswaardige rol gespeeld. De Osservatore Romano, spreekbuis van het Vaticaan, schreef zelfs: ‘Antisemitisme behoort de natuurlijke, gematigde, doordachte christelijke reactie tegen de Joodse overheersing te zijn’.
Dwaze rassentheorieën kwamen de religieuze gevoelens van afkeer- en haat versterken. De opgeklopte nationalistische gevoelens in Europa hebben geleid tot de Eerste Wereldoorlog, ‘die Urkatastrophe des zwanzigsten Jahrhunderts’.
De Tweede Wereldoorlog en de Shoah zijn daarvan de onvermijdelijke gevolgen geweest.
Hoe verging het de Joden in Roermond tijdens die ontwikkelingen van globaal anderhalve eeuw? We weten dat de Jodenvervolging uiteindelijk 85 Roermondse Joden het leven heeft gekost. Ook andere gemeenten in Midden-Limburg kenden Joodse slachtoffers.
Ontstaan van antisemitisme
De heer Van der Bruggen zal ook aandacht besteden aan oorzaken van het antisemitisme. Het antisemitisme of anti-judaïsme heeft oude wortels. Reeds in de eerste tijd van het christendom was er sprake van een moeilijke verhouding tussen de christelijke religie en het jodendom. Ze spreken wel van de “secessiefrictie”. Daarmee worden de spanningen bedoeld die ontstaan na afscheiding van een bepaalde groep. De eerste christenen waren Joden die van het Jodendom “afvielen” en overgingen naar een andere religie, het christendom.
Ook de uitspraak ‘Als ooit moet worden vastgesteld wat de ernstigste denkfout uit de wereldgeschiedenis is geweest, is de substitutietheologie een goede kandidaat’ zal aan de orde komen. De substitutietheologie stelt dat het joodse volk verantwoordelijk is voor de dood van Christus. Deze zienswijze heeft bijna tweeduizend jaar negatieve gevolgen gehad voor de houding van het christendom tegenover de joden.
Coronamaatregelen
Uiteraard dienen voor het bijwonen van de lezing de coronamaatregelen in acht te worden genomen.
Voor de veiligheid van jou en jouw medebezoekers vragen ze jou dan ook de geldende coronamaatregelen op te volgen. Dit betekent onder meer dat je ter controle een coronatoegangsbewijs moet kunnen tonen. Vergeet dat dus niet op papier of op uw telefoon (CoronaCheck) mee te nemen.
De lezing vindt plaats op maandag 7 februari 2022 om 19.30 uur in de Paterskerk, Biest 43 te Weert. De entree is gratis.
