Al meer dan 25 jaar helpt beeldend kunstenares Emmy van de Venne (68) kinderen en volwassenen om hun ideeënwereld ruimtelijk vorm te geven. Het contact met verschillende doelgroepen geeft de docente van RICK enorm veel plezier en houdt haar geest jong. “Ik kan niet de hele dag in mijn atelier zitten, ik heb mensen om me heen nodig met wie ik mijn passie kan delen.”
Kinderen die hun handen laten spreken en volledig opgaan in hun creatieve proces: Emmy kan er intens van genieten. “Volwassenen zitten nog wel eens vast in hun hoofd. Dan zijn ze bijvoorbeeld tijdens het kleien al bezig met de vraag waar ze hun kunstwerk thuis gaan neerzetten. Een kind gaat aan de slag, onbevangen en ongeremd. Pas als het werk af is, kijkt het naar wat het is geworden. Dan pas wordt de creatie werkelijkheid. Prachtig vind ik dat.”
Alles is goed
In ruim een kwart eeuw inspireerde Emmy van de Venne duizenden mensen uit deze Limburgse en Brabantse regio om hun verbeeldingskracht te gebruiken. Cursisten van RICK en leerlingen op de basisschool leerden van de beeldhouwster en docente uit Weert de basis van het ruimtelijk vormgeven. De Kindercursus van RICK, tegenwoordig Doe-Kids geheten, is een begrip in deze regio. Klei, hout, karton, plastic, kunststof of metaal; Emmy laat haar pupillen kennismaken met verschillende materialen en de daarbij behorende bewerkingstechnieken. De inspiratie kan overal vandaan komen. Een verhaal over een kunstenaar, een thema uit de geschiedenis of een onderwerp uit de eigen belevingswereld; alles kan het vertrekpunt zijn. “Vervolgens gaan we aan de slag, waarbij ik zoveel mogelijk rekening houd met de karakters, voorkeuren en emoties van kinderen. De een is bijvoorbeeld heel secuur en netjes aan het figuurzagen, de ander vindt het juist heerlijk om zich met een hamer uit te leven. Alles is goed, verschillen mogen er zijn. Kunst is geen wedstrijd, het belangrijkste is dat het kind plezier heeft en zelf tevreden is over het resultaat.”
Experimenteren en vernieuwen
Om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de persoonlijke belevingswereld, gaat Emmy in gesprek met haar cursisten en blijft zij ook zichzelf creatief uitdagen. Als zij geen les geeft, struint ze het internet af en experimenteert ze in haar atelier met technieken en materialen. “Als ik het zelf spannend vind waar ik mee bezig ben, neem ik dat mee naar mijn cursisten bij RICK of de leerlingen op school. Door samen praten en kijken kom je tot verrassende ideeën”, vertelt ze.
Het cultuuronderwijs dat RICK op de basisscholen verzorgt is de laatste jaren ingrijpend veranderd, zo gaat de Weertse verder. “Vroeger kon de school kiezen uit opdrachten die wij hadden bedacht. Tegenwoordig is het andersom en sluiten we aan bij de maatschappelijke thema’s waar de school mee bezig is. Ik vind het heerlijk om me hierin te verdiepen en mijn lessen daar op af te stemmen. Bijvoorbeeld door afvalproducten, zoals plastic of blik in de projecten te betrekken. Het is prachtig om te zien wat kinderen vanuit hun verbeelding creëren. En hoe verborgen talent komt bovendrijven. Ik zie leerlingen die niet zo goed zijn in taal en rekenen tijdens de lessen helemaal tot bloei komen, Gewoon, omdat ze doen wat ze leuk vinden en waar ze goed in zijn: met hun handen werken. Hoe mooi is dat!”
Dankbaar
Daarnaast geniet Emmy van haar bijdrage aan de maatschappelijke kunstprojecten van RICK, zoals de dagbesteding voor mensen met een lichte verstandelijke beperking of de creatieve activiteiten voor ouderen met dementie. Projecten waar de kunstdocenten van RICK speciaal voor worden getraind. Zo haalt Emmy bijvoorbeeld veel voldoening uit RAAK!, een cultuurprogramma dat mensen met beginnende geheugenproblemen en hun naasten samen laat genieten van muziek, dans, beeldende kunst en bijzondere verhalen. “In het begin hebben deelnemers nog wel eens last van drempelvrees. Maar eenmaal begonnen vallen alle hindernissen weg en zie je hun zelfvertrouwen groeien. Mensen vinden het heerlijk om samen creatief bezig te zijn en te ontdekken dat ze nog veel meer kunnen dan ze misschien hadden gedacht. Ik voel me dankbaar dat ik hen daarin mag begeleiden.”
Leren kijken
Emmy is een geboren kunstdocente. Naast de stilte van haar atelier heeft ze reuring nodig. Mensen van jong tot oud met wie ze haar liefde voor het vak kan delen en die haar laten voelen dat ze leeft. “Ik ben in de jaren zeventig aan de lerarenopleiding handvaardigheid begonnen om kinderen een culturele basis mee te geven. Leren kijken, noem ik dat. Uiteindelijk werkt dat door in de rest van het leven. Wie anders leert kijken naar voorwerpen staat ook open voor andere vormen van kunst, zoals muziek, theater, dans of film. Kijken doet nog eens omkijken.”
