Waarborg van toekomst bever

De bever is weer terug in de waterrijke gebieden van Limburg, waaronder ook in Weert.

Er is sprake van een gezonde en groeiende populatie. In de natuur is de bever van grote ecologische waarde, maar het dier kan ook zorgen voor schade en overlast. Om de bevers een geschikte leefomgeving te bieden en de schade te beperken, is een nieuw Faunabeheerplan Bever 2017-2020 opgesteld door de Faunabeheereenheid Limburg.

Medio vorige eeuw was de bever uitgestorven in Limburg. Na een voorzichtige terugkeer eind jaren negentig zijn er tussen 2001 en 2004 bevers uitgezet, met als doel de beverpopulatie te laten groeien. Inmiddels wordt het aantal geschat op 625 Limburgse bevers. Dit aantal neemt nog steeds toe. De verwachting is dan ook dat, als deze ontwikkeling zich doorzet, in de nabije toekomst meer schade en hinder door bevers ontstaat. Om dat te voorkomen, tegen verantwoorde kosten, is nieuw beleid nodig. Het Faunabeheerplan Bever 2017-2020 voorziet hierin.

Ecologisch belang

Langs de oevers van de Maas en haar zijbeken, vervullen bevers een ecologische sleutelrol. Het vreten aan bomen en struiken draagt bij aan een gevarieerde beplanting van de oever. Door dammenbouw in beken zorgen ze voor noodzakelijke vernatting. Hiervan profiteren in natuurgebieden andere moerasplanten, vissen, amfibieën en libellen. Ook wordt hierdoor water vastgehouden wat in tijden van droogte benut kan worden.

Schade en overlast

Buiten de natuurgebieden is de kans op schade en overlast groter. De afgelopen jaren hebben bevers schade aangericht door het graven aan dijken, oevers en gemalen, door ondergraving van fiets-, schouw- en wandelpaden en door vraatschade aan bomen en gewassen. Het grootste probleem is dammenbouw in stromende wateren waardoor kwetsbare natuur en landbouwgrond onder water komt te staan als niet wordt ingegrepen. Deze schade, en het voorkomen daarvan, zorgt voor een stevig kostenplaatje. Alleen al in 2016 werd ongeveer 600.000 euro uitgegeven aan het herstellen en voorkomen van schade.

Kansrijke bevergebieden

Bevers zijn strikt beschermd en er mag alleen worden ingegrepen met een ontheffing op basis van een goedgekeurd Faunabeheerplan of met een gedragscode. In het nieuwe faunabeheerplan bever 2017-2020 zijn zogenaamde Kansrijke Bevergebieden aangewezen. Aangezien de bever watergebonden leeft, bestaat de kern van deze kansrijke Bevergebieden uit wateren of waterlopen. Dit zijn onder andere de Natura 2000 gebieden; Maasduinen, Leudal, Roerdal, Swalmdal en de Grensmaas, maar ook de Maas en de Geul. Dit zijn gebieden in beheer bij terreinbeheerders, het Waterschap Limburg en Rijkswaterstaat. In deze gebieden krijgen de bevers de ruimte, en is er uitwisseling mogelijk met andere populaties. Alle instanties spannen zich samen in om de bever zich hier thuis te laten voelen. Hierdoor blijft de bever voor de toekomst in Limburg behouden. Het gaat om circa 500 dieren. Bij (dreigende) schade mag met een ontheffing slechts beperkt worden ingegrepen. Het gaat dan concreet om het verlagen of verwijderen van dammen of het verwijderen van een burcht.

Maatregelen

Buiten de kansrijke leefgebieden mogen betrokken instanties, zoals Waterschap Limburg, met een ontheffing maatregelen treffen om bij (dreigende) schade, als uiterste maatregel de bever te verwijderen. Dit gebeurt aan de hand van een escalatieladder. Eerst wordt geprobeerd om het verblijf van de bever te ontmoedigen, zoals het verlagen of afbreken van dammen of het verwijderen van een burcht. Leiden deze maatregelen niet tot het gewenste effect, dan is het verwijderen van de bevers de overgebleven maatregel om schade te voorkomen.
Indien er mogelijkheden zijn om de bevers in voor hen geschikte natuurgebieden weer los te laten dan heeft dat altijd de voorkeur. Pas als dit in alle redelijkheid niet mogelijk is, dan wordt er, als uiterste maatregel, gekozen voor het doden van de bever. Op dit moment is verplaatsen binnen Nederland niet realistisch omdat in Limburg alle geschikte leefgebieden bezet zijn en andere provincies geen bevers willen uitzetten. Ook is er momenteel in het buitenland geen vraag naar Limburgse bevers.

De komende jaren wordt uitvoering gegeven aan het Faunabeheerplan. Hiermee blijft er een gezonde populatie bever bestaan en kan er wettelijk snel worden gehandeld indien de bever onacceptabele schade veroorzaakt waarmee de maatschappelijke kosten laag blijven. Daarnaast wordt ook ingezet op het uitvoeren van preventieve maatregelen om schade door bevers te voorkomen, zoals het plaatsen van rasters in kwetsbare gebieden.

Het Faunabeheerplan is tot stand gekomen in overleg met de Provincie Limburg, Faunabeheereenheid Limburg, Waterschap Limburg, LLTB, terreinbeheerders, Rijkswaterstaat, Sportvisserij, jagersverenigingen en Dierenbescherming.