De landbouw in Peel en Kempen heeft zich de laatste twee eeuwen stormachtig ontwikkeld. Omstreeks 1800 is het gebied sterk verarmd. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog diende het als slagveld. Daarna volgde ook voor het Limburgse deel van de Peel en de Belgische Kempen een periode van uitbuiting en geweld.
Landbouw is dan de belangrijkste bron van bestaan, maar de akkerbodem is schraal en er is te weinig grasland. Mogelijkheden om meststoffen of voer te kopen hebben de boeren niet. Tijdens de lezing wordt het succesvol boeren verklaard uit de uiterst efficiënte benutting van mest en voer. Maar ook wordt duidelijk gemaakt dat ze onmogelijk nog veel langer door hadden kunnen gaan met hun manier van boeren, vanwege sluipende roofbouw op hun natuurlijke omgeving. De voor de landbouw zo belangrijke heidevelden zouden verder verschralen tot ze blijvend veranderen in zandverstuivingen, die akkers en dorpen verstikken. Door de komst van de Fransen worden investeringen gedaan, coöperaties opgericht waardoor de landbouw snel verandert.
Vanaf het begin van de 20ste eeuw wordt het eerder van bodemvruchtbaarheid beroofde gebied zelf rover van bodemvruchtbaarheid elders in de wereld, door de import van steeds grotere hoeveelheden veevoer. De meeste ‘woeste grond’, wordt in cultuur gebracht. Peel en Kempen veranderen van een gebied met weinig vee in een regio met de hoogste vee-dichtheid van Europa. Er ontstaat een overschot aan mest.
De leefbaarheid van het platteland in Peel en Kempen is vooral als gevolg van de intensivering van de landbouw opnieuw zodanig onder druk komen te staan dat ingrijpende aanpassingen nodig zijn. Wat leert ons het verleden, om die toekomst vorm te geven?
Frans Aarts
Frans Aarts (1951) groeide op in Deurne, op een ontginningsboerderij. Als onderzoeker, verbonden aan de Universiteit van Wageningen, werkte hij aan de vraag hoe boeren hun grond, vee, gewassen en mest beter kunnen benutten, voor een beter inkomen en minder milieubelasting. Actuele landbouwkundige kennis combineerde hij met historische informatie.
De lezing vindt plaats op 12 november a.s. in het Natuur – en Milieucentrum de IJzeren man Geurtsvenweg 4 Weert . De aanvangstijd is 19.30 uur en de toegang is gratis.
