Het gemeentebestuur van Weert hecht veel belang aan het culturele erfgoed. Sinds 1987 zijn inmiddels in Weert 179 gemeentelijke monumenten aangewezen.
Onlangs is een onderzoek uitgevoerd naar actualisatie van deze lijst. De conclusie is dat de gemeentelijke monumentenlijst evenwichtig is samengesteld en een goed beeld geeft van de (bouw)geschiedenis van Weert.
De lijst biedt ook voldoende differentiatie en geografische spreiding. Op het gebied van archeologische monumenten wordt aangeraden een aantal structuren nader te onderzoeken. De periode van gebouwen na 1940 is nog ondervertegenwoordigd in de lijst. Met het aanwijzen van wederopbouw-gebouwen en jongere bouwkunst kan dit worden verholpen.
Uit het onderzoek komt ook een aantal potentiële gemeentelijke monumenten naar voren. Met de eigenaren van die panden is contact opgenomen voor een vervolgonderzoek. De resultaten van het onderzoek zijn te raadplegen via www.erfgoedhuisweert.nl. Het onderzoek is ook onderaan dit bericht te downloaden (pdf-bestand).
Het college van B&W is tevreden met de uitkomst: “Het monumentenbeleid in Weert is op orde, uit de conclusies blijkt dat we het goed doen. Vanwege het belang van cultuurhistorie voor Weert investeren we veel in monumenten en het Weerter erfgoed”.
Conclusies en aanbevelingen
Uit het onderzoek blijkt dat de gemeentelijke monumentenlijst evenwichtig is en een goede representatie van de (bouw)geschiedenis van Weert. Uit de vroegste periodes zijn, zoals begrijpelijk is, minder gebouwen over gebleven dan uit de latere periodes. Daarom zijn de oudste gebouwen minder goed vertegenwoordigd en moeten we daar extra zuinig op zijn. Zo krijgen de St. Martinuskerk en de Paterskerk een jaarlijkse bijdrage van de gemeente voor de instandhouding van het monument. Daarnaast hebben de Paterskerk, Sint Donatuskapel en het Birgittinessenklooster de afgelopen jaren ook eenmalige gelden voor restauratie ontvangen.
De lijst is ook voldoende gedifferentieerd, allerlei typen van monumenten komen voor. Een zwaartepunt ligt wel op de agrarische bebouwing, maar dit hangt samen met het karakter en de ontwikkeling van Weert.
De periode na 1940 (jongere bouwkunst inclusief ‘Post 65’ vanaf 1965) is nog ondervertegenwoordigd in de lijst. Met het aanwijzen van wederopbouw-gebouwen en jongere bouwkunst kan dit manco worden opgelost. Er is een selectie gemaakt van panden die hiervoor in aanmerking kunnen komen.
Ten aanzien van archeologische monumenten wordt aangeraden een aantal structuren nader te onderzoeken. Het gaat onder meer om de uitlopers van de stadspoorten, de voormalige schansen, het voormalige Woonoord Tungelroy in de Tungelerwallen en de schietbanen van de Burgerwacht in Stramproy en Tungelroy, alsmede de Bocholter Graven.
Inventarisatie
In 2020 heeft het gerenommeerde bureau Klement Rentmeesters aan de hand van een lijst van potentiële monumenten, een inventarisatie uitgevoerd en aandachtspunten onderzocht. Ook is uitgekeken naar aanvullingen buiten de opgegeven lijst. Bij het hele traject is de commissie Cultuurhistorie, waarin alle lokale erfgoedorganisaties vertegenwoordigd zijn, nauw betrokken. Op verzoek van de commissie is het pand de Helmonder aan de IJzerenmanweg 5-7 nog toegevoegd aan de lijst.
Potentiële monumenten
Op basis van een inventarisatielijst zijn 39 kansrijke objecten geselecteerd. Alle geïnventariseerde panden zijn beoordeeld op criteria van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed: architectuurhistorische waarde / bouwstijl, cultuurhistorische waarde, gaafheid en ensemblewaarde. De totaalscore geeft een indicatie voor de cultuurhistorische waarde en de daarmee samenhangende toe te kennen bescherming. De maximale score bedraagt 25 punten. Bij een score onder de 10 punten heeft een pand onvoldoende waarden om te worden voorgedragen voor de gemeentelijke monumentenlijst. Dat geldt bijvoorbeeld voor de stadboerderij aan de Beekpoort.
De 39 panden die zijn onderzocht scoren tussen de 22 en 12 punten. Deze panden komen in aanmerking voor nader onderzoek van in- en exterieur. Dit onderzoek kan dan leiden tot de aanwijzing als gemeentelijk monument door het college van B&W. Hiervoor geldt de procedure van de Erfgoedverordening waarbij zienswijzen kunnen worden ingediend.
De eigenaren van de geselecteerde panden worden nu schriftelijk bevraagd. Aan de hand van de respons worden de vervolgstappen bepaald.
Aanleiding
De herijking van de gemeentelijke monumentenlijst is een actiepunt uit het Monumentenbeleidsplan. Het doel van de herijking is een evenwichtige monumentenlijst die een goede afspiegeling is van de (bouw)geschiedenis van Weert. De gemeente Weert kent op dit moment 98 rijksmonumenten en 179 gemeentelijke monumenten. Daarnaast is er één rijks beschermd dorpsgezicht en zijn er 12 gebieden aangewezen als gemeentelijk beschermd stads- of dorpsgezicht.
Alle informatie over de monumenten en gezichten is te vinden op de website van het Erfgoedhuis.
Oproep
Het is mogelijk om zelf potentiële monumenten voor de gemeentelijke monumentenlijst aan te dragen. Kent u zo’n monument? Stuur een mail naar [email protected] of neem telefonisch contact op met de gemeente.
Tja, er zit soms wel wat rotzooi tussen, waar je je af kan vragen wat je eraan hebt om dit een gemeentelijk monument te maken. Neem een Johnny Hoes, leuk met die neonletters, maar het gebouw an sich is niets bijzonders. Of een St-Jozef flat, of een oude schoorsteen. Je kan nu eenmaal niet alles blijven bewaren.
Wat ze hadden moeten bewaren hebben zij inmiddels al gesloopt, dus de keuze is niet groot meer.