Ingestuurd – Het is enkele dagen voor kerstmis 1566 en Philips van Horne is op weg naar zijn kasteel in Weert, zijn woestenij in de Kempen zoals hij het vaak noemde. Zijn klus zat erop, een klus die hij van landvoogdes Margaretha van Parma op zijn bordje kreeg geschoven omdat zijn broer Floris , die dat eigenlijk had moeten opknappen, plotseling bij Philips de Tweede, de grote baas in Spanje was ontboden.
Wat was er aan de hand? In Doornik maakten aanhangers van ‘de nieuwe leer’ – de protestanten – behoorlijk ‘de meister’ en de opdracht van Philips was om die eens even mores te leren. En wat deed Philips, hij stichtte vrede tussen de kibbelende partijen en van hem mochten zelfs de protestanten een eigen kerk hebben. Philips was best tevreden met het resultaat, maar, naar later bleek, de grote baas in Spanje zeker niet.
Hij was toch wat bezorgd. Hij had de laatste tijd had via boodschappers berichten doorgekregen dat in Weert de pleuris was uitgebroken. Onder leiding van de broertje Ressen uit Rosseltj had een meute beeldenstormers de inventaris van de stadskerk en de paterskerk kort en klein geslagen. En zijn moeder en zijn vrouw hadden het maar laten gebeuren. Zelfs had zijn moeder een ketterse predikant op de kansel gezet.
Hoe moest dat nu? Hij nam zich voor om de schade die beeldenstormers hadden aangericht direct te laten repareren en de predikant door een Roomse pastoor te vervangen die met kerstmis in de stadskerk weer een mis zou moeten opdragen. Dat ging wat kosten en wie moest dat betalen? De Weertenaren vond Philips, maar hoe kon hij die boodschap aan de man brengen. Hij ging zich eerst maar even moed indrinken in Bocholt, want daar moeten ze goed bier hebben. Want voor goed bier is goed water nodig en in Weert weten ze al een paar eeuwen dat met het water uit Bocholt niks mis is.
In het dialect: Körstverhäolke
’t És eenkel daag vuuër Körsmes 1566 en Philips van Horne és op wieëg nao zieën kestieël in Wieërt. Zien ‘Woestenij in de Kempen’ wi-j hae det dék neumdje. Zien klus zoot d’r op. ’n Klus di-j hae van lândvoogdes Margaretha van Parma op zien bordje geschoeëve haaj gekrieëge. Det kwoom umdet zien broor Floris, dae det klusje eîgeluk haaj motte opknappe, inins beej Kuuëning Philips de Twieëdje, de groeëte baas in Spanje, op ’t matje mos kaome.
Waat woor d’r aan de hând? In Doornik maakdje aanhêngers van ‘de nowwe lieër’ – de protestânte- behuuërlik de meister. De opdracht aan Philips van Horne woor um di-j protestânte ’s effe mores te lieëre. En waat dieëj Philips? Hae stichdje vrede tösse de krîngelendje parti-je. Van hem mochte de protestânte zelfs ’n eige kêrk hebbe. Philips woor bést tevrieëje met ’t resultaat. Mer – nao later blieëk- de groeëte baas in Spanje zieëker neet.
Philips van Horne woor toch wat bezörgdj. Hae haaj de leste tiêd via boeëdschappers berichte doeërgekrieëge det in Wieërt de pleuris woor uutgebroeëke. Ônger leiding van de breurkes Ressen uut Rosseltj haaj ’n zoeëj bieëldjestôrmers alles in de stadskêrk en de paterskêrk kort en klein geslage en verneeldj. Zien mooder en zien vraw haaje det zoeë mer laote gebuuëre. Zien mooder haaj zelfs ‘ne ketterse protestânt oppe preekstool gezatte!
Wi-j mos det noow? Hae woor van plan um de schaaj di-j de bieëldjestôrmers haaje aangerichtj sebiet te laote make. En dae protestântse predikânt zooje vervânge doeër ‘ne roeëmse pestoeër. Dae kos dan met Körsmes in de stadskêrk weer ’n mis opdrage. Det ging wul wat koste. En weem mos det dan betale? Philips vong det de Wieërtenare det moste betale. Mer wi-j kosse di-j vervaelendje boeëdschap aan de mân breenge?
Hae ging zich ieërst mer effe mood indreenke in Bocheltj. Dao zooje ze good beer hebbe. Want vör good beer hejje good water noeëdig en in Wieërt wieëte ze al ’n paar ieëwe det met ’t water uut Bocheltj niks mis és.
Een bijdrage van Jan Lemmen | Vertaling naar het Weerts door Koos Neijnens.
