Op 26 oktober 2023 dienen de zeven gemeenten van Samenwerking Midden-Limburg (SML) opnieuw een voorstel in voor een Regio Deal. De gemeenten vragen hiermee financiële ondersteuning van het Rijk voor een groot aantal maatregelen in de regio. Toenemende droogte en wateroverlast, een krappe arbeidsmarkt, ondermijning en afnemende voorzieningen in kleine kernen – veel opgaven waar Midden-Limburg momenteel mee te maken heeft, kunnen alleen op regionale schaal worden aangepakt. Na een eerste poging om een Regio Deal binnen te halen vorig jaar is nu een aangescherpt plan opgesteld. Een besluit wordt in februari verwacht.
Regio onder druk
Gedeputeerde Demollin-Schneiders: “Om de Regio Deal te verkrijgen, werken de zeven Midden-Limburgse gemeenten intensief samen, met elkaar, met de Provincie, het Waterschap en binnen talloze samenwerkingsverbanden met ondernemers, onderwijspartijen en andere partners. Samen hebben zij het voorstel ‘Regio onder druk!’ opgesteld, vanuit het inzicht: juist wat voor onze toekomst van belang is, staat onder druk in Midden-Limburg. Veel aspecten waar deze regio haar kracht en identiteit aan ontleent, leveren momenteel juist extra uitdagingen op.”
Focus op drie thema’s
De voorgestelde aanpak van Midden-Limburg richt zich heel concreet op drie thema’s: Leefbaarheid, Klimaat & Landschap en Economie, Onderwijs & Arbeidsmarkt. Drie thema’s waarmee de regio indruk maakt, drie thema’s die juist in Midden-Limburg onder druk staan.
Klimaat & Landschap
Het uitgestrekte groene landschap en de steden en kernen van Midden-Limburg zijn bepalend voor de leefbaarheid en het grootste aaneengesloten watersportgebied van Nederland is een toeristentrekker van jewelste. Tegelijkertijd nemen hier het risico op wateroverlast en de impact van droogte snel toe. Samen benutten de zeven gemeenten de kansen van klimaatadaptatie en herstellen ze de balans tussen economie en ecologie in een gebied met veel agrarische bedrijvigheid.
Economie, Onderwijs & Arbeidsmarkt
De economische motor van de regio wordt gevormd door het MKB, de zorg en de agrarische sector, met de maakindustrie als aanjager voor ontwikkelingen en innovaties. Maar de beroepsbevolking neemt af en veel jonge talenten verlaten de regio. De oplossing wordt onder meer gevonden in de doorontwikkeling van toekomstgericht mbo-onderwijs en brede samenwerking op het gebied van innovatie, ondernemerschap en verdienvermogen om de economie concurrerend te houden.
Leefbaarheid
Een groot aantal kerkdorpen en de twee middelgrote steden Roermond en Weert vormen het kloppend hart van de regio. Om de leefbaarheid voor alle kernen en wijken te handhaven, willen de gemeenten samen met inwoners, partners en ondernemers tot slimme en innovatieve plannen komen. Plannen die leiden tot behoud van voorzieningen, toekomstbestendig onderwijs, positieve gezondheid en verbetering van leefbaarheid en veiligheid. Daarnaast wordt gekeken naar bereikbaarheid, cultuur, toegankelijke zorg, sport en andere belangrijke maatschappelijke voorzieningen voor inwoners. De gemeenten spelen hierop in door concrete plannen uit te voeren die het voorzieningenniveau versterken.
Unieke ligging: kracht en uitdaging
De strategische ligging tussen Nordrhein Westfalen en Belgisch Limburg, tussen Brainport Eindhoven, Greenport Venlo en Chemelot maakt van Midden-Limburg dé verbindende regio. Het bedrijfsleven heeft netwerken en relaties opgebouwd met alle omliggende economische gebieden. Tegelijkertijd zijn het juist de duizenden onbewaakte grensovergangen die de regio kwetsbaar maakt voor criminaliteit. De Regio Deal biedt extra kansen om met regionale en internationale partners instrumenten in te zetten tegen ondermijning en drugsgerelateerde criminaliteit.
Verbetering van de brede welvaart
Wethouder Van den Heuvel, kartrekker van de Regio Deal voor de gemeente Weert: “De bevindingen uit het rapport ‘Elke Regio telt’ zijn een bevestiging van hetgeen zich afspeelt in de regio. Het Rijk zou in haar keuzes meer rekening moeten houden met de brede welvaart in regio’s. Het gaat niet alleen om de economische kracht van het land maar des te meer om een acceptabel niveau van brede welvaart in het hele land en de vitaliteit van de regio’s. Bij het lezen van het rapport bekroop me het gevoel dat het Rapport is geschreven met Midden-Limburg voor ogen. De zorgen die in het rapport naar voren komen, zijn treffend voor onze regio. Ik en met mij veel bestuurders delen de zorgen als het gaat om de leefbaarheid van onze kleine honderd dorpskernen en wijken in de steden. Onze aanvraag sluit aan op dat beeld. Met gerichte interventies keren we de neerwaartse spiraal en zetten we in op het versterken van de regio en regionale samenwerking om de leefbaarheid voor alle inwoners in de regio te versterken.”
Sterke breed gedragen aanvraag
Wethouder Franssen, kartrekker van de Regio Deal namens de gemeente Roermond: “We hebben veel geleerd van de eerste aanvraag vorig jaar. We zijn uitgedaagd door BZK om nog een poging te wagen en die uitdaging zijn we aangegaan. We hebben onze aanvraag aangescherpt en verbeterd door met onze publieke partners Provincie en Waterschap (die de aanvraag mee ondertekenen) en met de maatschappelijke partners onze regionale opgaven en gezamenlijke aanpak te bespreken. We hebben vanuit Midden-Limburg een helder en breed gedragen aanbod op papier gezet en ik ben verheugd als ik de grote groep partners zie namens wie we deze aanvraag Regiodeal vijfde tranche Midden-Limburg indienen.”
Regio Deal
Het Rijk geeft met Regio Deals impulsen aan belangrijke ontwikkelingen in Nederlandse regio’s. Het is een samenwerkingsovereenkomst tussen rijk en regio (gemeenten en partners) om de brede welvaart in een regio te bevorderen. Het kabinet heeft voor deze regeerperiode € 900 miljoen opzijgezet voor dit doel. Voor 2024 is ruim € 384 miljoen beschikbaar. De eenmalige Rijksbijdrage uit de Regio Envelop per Deal bedraagt minimaal € 5 miljoen en maximaal € 40 miljoen. De kosten voor de uitvoering van de aanpak in Midden-Limburg zijn berekend op € 52 miljoen. SML vraagt € 26 miljoen cofinanciering van het rijk.
Proces
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) beoordeelt de ingediende voorstellen van de diverse regio’s. Naar verwachting ontvangt Midden-Limburg in het vroege voorjaar van 2024 een besluit. Bij een positieve beoordeling werken Rijk en regio toe naar een Regio Deal. Ze maken afspraken over onder meer doel, resultaat, financiële middelen en de samenwerking. De toekenning van de uiteindelijke financiële bijdrage van het Rijk aan een Regio Deal vindt bij afronding van dit vervolgtraject plaats. Doel is om begin 2025 te starten met de uitvoering van de Midden-Limburgse Regio Deal ‘Regio onder druk!’. Midden-Limburg wil zo snel als mogelijk aan de slag met de uitvoering.
SML
SML is de netwerksamenwerking van de Midden-Limburgse gemeenten Echt-Susteren, Leudal, Maasgouw, Nederweert, Roerdalen, Roermond en Weert. SML fungeert als platform voor coördinatie en afstemming. SML heeft in 2021 een investeringsagenda opgesteld met meer dan 30 concrete projecten om de uitdagingen én de kansen voor de regio samen aan te pakken. Dit doet SML samen met partners in en ver buiten de regio. Het binnenhalen van een Regio Deal van de rijksoverheid zal een enorme impuls geven aan de samenwerking en de brede welvaart in Midden-Limburg.
