Rembrandt, Jan van Eyck en Susan Schwalb, wat hebben zij gemeen? Met deze vraag begint docent Jan Bustin een lezing over de zilverstift. Samen met collega Linty de Bruijn heeft hij de onlinecursus ‘Tekenen met zilverstift‘ bij RICK ontwikkeld. “De zilverstift is onbekend, terwijl de grote meesters er al mee tekenden.” Met de lezing én een praktische workshop op 25 november bij RICK wil Jan Bustin mensen laten kennismaken met het bijzondere tekengerei.
Compact
De zilverstift is bij uitstek geschikt om mee op reis te nemen. Jan Bustin tekent ermee in de trein. “Je neemt het zo mee, een stuk papier en pen. Meer is het niet. Met de zilverstift maak je klein werk. Zoals een schets van een landschap of de mensen om je heen.” Jan Bustin is kunsthistoricus en iemand van de praktijk. Al in de klassieke schilderkunst wordt de techniek van het ‘zilverstiften’ toegepast. Zelf kwam Jan Bustin ermee in aanraking tijdens het schilderen.
Tekenen met zilver
Benieuwd hoe zo’n zilverstift eruitziet? Jan haalt een pennendoosje uit zijn jaszak en laat de zilverstift zien. “Het lijkt een gewone pen. Maar kijk eens naar de punt. Die is van zilver. Bij iedere lijn die je zet, blijft een beetje zilver op het papier achter. Je tekent als het ware met zilver.” Ondertussen schetst Jan een aantal lijnen op verschillend papier en nodigt aanwezigen bij de lezing uit het zelf te proberen. Om beurten wordt er gekrabbeld. Op gewoon papier zie je bijna niets. Maar op papier met een wit laagje des te beter. “Dat heeft met de ondergrond te maken. Vroeger maakte men die van gemalen botjes van vogels of kippen. Tegenwoordig is het een soort latexverf”, legt Jan uit. Tijdens de praktische workshop op 25 november en in de onlinecursus bij RICK leer je om je eigen zilverstift en onderlaag te maken.
Verfijnd en zachte gloed
Op het scherm toont Jan Bustin meerdere kunstwerken die met een zilverstift zijn gemaakt. Zo ook tekeningen van Rembrandt in de 17e eeuw. “Het is klein werk. Heel delicaat en verfijnd. Als je met zilverstift aan de gang gaat, moet je geduld hebben. Donkere schaduwlijnen maak je door meerdere keren over eenzelfde punt heen te gaan. Je wordt er rustig van en het heeft iets meditatiefs.” Wat bij alle voorbeelden opvalt, is de zachte bruine gloed. En dat, terwijl zilver een grijze kleur heeft. Hoe komt dat? Een oplettende luisteraar weet het antwoord: “Door de tijd heen oxideert het zilver en wordt het bruin.”
Toepassingen
De zilverstift is door de eeuwen heen anders toegepast. Waar Rembrandt en andere grote schilders het gebruikte als voorstudie voor een schilderij of pentekening, wordt het later een opzichzelfstaande kunstuiting. De laatste vijftien jaar wint de zilverstift aan populariteit. Dit keer als figuratieve en abstracte tekeningen. Een moderne kunstenares is Susan Schwalb.
Nieuwsgierig
De zilverstift maakt grote indruk. Zo ook op Maria: “Het is zo verfijnd en gedetailleerd. Het maakt me zeker nieuwsgierig.” Een andere aanwezige werkt thuis met Oost-Indische inkt en wil de zilverstift graag uitproberen. “Het fijne werk trekt me. Het lijkt me mooi als je dat kunt.” Bang om in het diepe te worden gegooid, hoef je niet te zijn. Jan Bustin en Linty de Bruijn nemen je stap voor stap mee in het tekenen met zilverstift. Zo kun je kiezen voor een korte basiscursus (brons), een wat langere cursus met meer uitdaging (zilver) of de hele cursus (goud) waar veel ruimte is om vrij te experimenteren. “De zilverstift is ten onrechte nog wat onbemind. Het helpt iedereen bij het schilderen. In tegenstelling tot tekenen met potlood hoef je het zilver niet uit te gummen en laat het geen vuil na. Je kunt er zo overheen schilderen.”
Wil je ervaren of tekenen met zilverstift iets voor je is? Meld je aan voor de praktische workshop op zaterdag 25 november 11.00 – 15.00 uur bij RICK, Wilhelminasingel 12 in Weert. Met een ticket krijg je naast de workshop een handig starterspakket met materialen, een lunch en toegang tot het pakket brons van de onlinecursus ‘Tekenen met zilverstift’.
Bij de foto’s zie je het moderne werk ‘Currents I’ van de Amerikaanse kunstenares Susan Schwalb
Meer informatie: https://www.rickraakt.nl/nieuws/agenda/activiteiten/tekenen-met-zilverstift-praktijkworkshop.
